Cách Sử Dụng Máy Tiện Cho Người Mới Học Nghề

Máy tiện là một trong những công cụ quan trọng trong ngành cơ khí, được sử dụng rộng rãi trong việc gia công các chi tiết có dạng hình trụ hoặc hình xoay. Đặc biệt, với những người mới học nghề, việc làm quen và sử dụng máy tiện đúng cách là rất cần thiết để đảm bảo an toàn, hiệu quả và chất lượng công việc. Tuy nhiên, đối với người mới bắt đầu, việc sử dụng máy tiện có thể gặp không ít khó khăn. Để giúp bạn làm quen và sử dụng máy tiện một cách thành thạo, bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết cách sử dụng máy tiện cho người mới học nghề.

Máy Tiện Là Gì?

Máy tiện là một loại máy công cụ, sử dụng dao tiện để gia công các chi tiết có dạng hình trụ hoặc hình xoay. Máy tiện có thể gia công nhiều loại vật liệu khác nhau như thép, nhôm, đồng, nhựa, và các hợp kim. Các chi tiết được gia công trên máy tiện bao gồm các sản phẩm như trục, vòng bi, bánh răng, trục khuỷu, và nhiều chi tiết máy khác.

Máy tiện hoạt động dựa trên nguyên lý quay của chi tiết gia công, kết hợp với dao tiện di chuyển theo các phương dọc, ngang, hoặc chế độ cắt chéo để tạo ra các hình dạng khác nhau.

Các Phần Cấu Tạo Của Máy Tiện

Trước khi bắt đầu sử dụng máy tiện, người mới học nghề cần nắm vững các bộ phận chính của máy tiện để có thể vận hành một cách chính xác. Dưới đây là một số bộ phận quan trọng của máy tiện:

• Thân máy (Bed): Là bộ phận chính của máy tiện, giúp hỗ trợ các bộ phận khác và giữ cho máy hoạt động ổn định.
• Tháp dao (Tool Post): Nơi đặt dao tiện. Tháp dao có thể điều chỉnh được độ cao, góc độ của dao sao cho phù hợp với yêu cầu gia công.
• Hệ thống điều khiển (Control Panel): Đây là bộ phận cho phép người vận hành điều chỉnh các thông số của máy, như tốc độ quay, chiều di chuyển của dao và chế độ gia công.
• Trục chính (Spindle): Là bộ phận quay chi tiết gia công. Trục chính giúp điều khiển tốc độ quay của chi tiết.
• Bàn dao (Carriage): Là bộ phận có thể di chuyển theo chiều ngang và dọc, hỗ trợ việc đưa dao đến vị trí cắt chính xác.
• Đầu kẹp (Chuck): Được sử dụng để kẹp chặt chi tiết gia công vào trục chính.

Các Bước Cơ Bản Khi Sử Dụng Máy Tiện

Để sử dụng máy tiện một cách hiệu quả và an toàn, người mới học nghề cần tuân thủ các bước cơ bản sau:

Bước 1: Kiểm Tra Máy Trước Khi Sử Dụng

Trước khi bắt đầu làm việc, việc kiểm tra kỹ lưỡng máy tiện là rất quan trọng để đảm bảo rằng tất cả các bộ phận đang hoạt động bình thường. Bạn cần kiểm tra các yếu tố sau:

• Hệ thống làm mát: Đảm bảo rằng hệ thống làm mát hoạt động tốt để giúp dao tiện không bị nóng chảy khi gia công.
• Dao tiện: Kiểm tra độ sắc bén của dao và thay thế nếu cần.
• Kẹp chặt chi tiết: Đảm bảo rằng chi tiết gia công đã được kẹp chặt vào đầu kẹp (chuck) để tránh bị văng ra trong quá trình gia công.
• Bảo vệ an toàn: Kiểm tra các thiết bị bảo vệ an toàn như vỏ che, nút dừng khẩn cấp để đảm bảo an toàn trong suốt quá trình làm việc.

Bước 2: Chọn Tốc Độ Cắt Phù Hợp

Tốc độ cắt là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến chất lượng gia công. Tốc độ cắt phụ thuộc vào nhiều yếu tố, như loại vật liệu, đường kính chi tiết gia công và loại dao tiện. Đối với người mới học nghề, bạn nên tham khảo bảng tốc độ cắt phù hợp với từng loại vật liệu và dao tiện để tránh tình trạng cắt không chính xác hoặc quá nhiệt.

Bước 3: Đặt Dao Tiện Vào Vị Trí Chính Xác

Sau khi đã kẹp chặt chi tiết gia công vào máy, bạn cần điều chỉnh dao tiện sao cho nó ở vị trí chính xác để tiến hành gia công. Đảm bảo rằng dao tiện không quá gần hoặc quá xa so với chi tiết gia công, vì điều này có thể ảnh hưởng đến độ chính xác của gia công và độ bền của dao.

Bước 4: Tiến Hành Gia Công

Khi đã điều chỉnh đầy đủ các thông số, bạn có thể bắt đầu gia công. Các thao tác cơ bản khi gia công trên máy tiện bao gồm:

• Tiện thô (Rough Turning): Là quá trình cắt bỏ lượng vật liệu lớn để tạo hình ban đầu cho chi tiết.
• Tiện tinh (Finish Turning): Sau khi tiện thô, bạn sẽ tiến hành tiện tinh để hoàn thiện bề mặt chi tiết, đạt độ chính xác và độ mịn cần thiết.

Trong quá trình gia công, bạn cần theo dõi các yếu tố như độ sâu cắt, tốc độ tiến dao và tốc độ quay để đảm bảo đạt được kết quả tốt nhất.

Bước 5: Kiểm Tra Kết Quả Gia Công

Sau khi hoàn thành quá trình gia công, bạn cần kiểm tra lại sản phẩm để đảm bảo các kích thước và yêu cầu kỹ thuật đã được đáp ứng. Nếu cần, bạn có thể thực hiện các bước gia công tiếp theo để hoàn thiện chi tiết.

Các Lưu Ý Quan Trọng Khi Sử Dụng Máy Tiện

• Đảm bảo an toàn: Luôn luôn đeo kính bảo vệ, găng tay bảo hộ và quần áo chuyên dụng khi làm việc với máy tiện. Tránh để tay gần dao hoặc chi tiết gia công khi máy đang hoạt động.
• Kiểm tra dao tiện thường xuyên: Dao tiện có thể bị mài mòn sau một thời gian sử dụng. Bạn cần kiểm tra và thay dao khi cần thiết để đảm bảo chất lượng gia công.
• Không làm việc khi máy có sự cố: Nếu phát hiện bất kỳ sự cố nào trong quá trình làm việc, bạn cần ngừng máy ngay lập tức và kiểm tra để tránh gây hư hỏng cho máy hoặc chi tiết gia công.

Máy tiện là một công cụ quan trọng trong ngành cơ khí, và việc sử dụng máy tiện đúng cách sẽ giúp bạn nâng cao hiệu quả công việc và đảm bảo an toàn. Đối với người mới học nghề, việc làm quen với các bộ phận của máy, hiểu rõ quy trình gia công và tuân thủ các nguyên tắc an toàn là rất cần thiết. Hãy luyện tập thường xuyên để cải thiện kỹ năng và trở thành một người thợ lành nghề trong ngành cơ khí.